TÓM TẮT SÁCH SỐ ĐỎ

Tác giả: Vũ Trọng Phụng

Tóm Tắt Sách: Số Đỏ (Vũ Trọng Phụng)

Cuốn tiểu thuyết "Số Đỏ" của nhà văn Vũ Trọng Phụng là một kiệt tác trào phúng, một bức tranh hiện thực phê phán sâu sắc về xã hội Việt Nam những năm 1930, đặc biệt là tầng lớp thượng lưu thành thị đang bị Tây hóa nửa vời. Tác phẩm vạch trần sự lố lăng, giả dối, đạo đức giả và những mâu thuẫn nội tại của một xã hội đang trong giai đoạn giao thời, mất phương hướng và chạy theo những giá trị phù phiếm.

Xuân Tóc Đỏ: Kẻ Cơ Hội Và Biểu Tượng Của Sự Lên Đời Hư Háo

Nhân vật trung tâm của tác phẩm là Xuân Tóc Đỏ - một tên lưu manh, thất nghiệp, vô học, sống vạ vật ở vỉa hè Hà Nội. Hắn ban đầu chỉ là một kẻ bán sủi cảo, rồi bị bắt vì tội "té cống", nhưng chính từ những tình huống ngớ ngẩn và bất ngờ đó, cuộc đời hắn lại bước sang một trang mới đầy "số đỏ".

Xuân Tóc Đỏ là một kẻ cơ hội bẩm sinh và có khả năng thích nghi siêu việt. Hắn không có tài năng thật sự, không có đạo đức, nhưng lại sở hữu sự lanh lợi, trơ trẽn, khả năng ăn nói phô trương và một cái nhìn "láu cá" về tâm lý người khác. Dưới bàn tay "nhào nặn" và sự "nâng đỡ" của xã hội thượng lưu đang suy đồi, Xuân Tóc Đỏ dần biến thành một "ông hoàng" được trọng vọng: từ người mẫu quần áo, vận động viên tennis, đến nhà cải cách xã hội, và cuối cùng là "anh hùng cứu quốc". Sự "lên đời" nhanh chóng và phi lý của Xuân Tóc Đỏ là biểu tượng rõ ràng nhất cho sự đảo lộn giá trị, sự thối nát và tính chất phù phiếm của xã hội đương thời.

Xã Hội Thượng Lưu Tư Sản Hóa: Lố Lăng Và Đạo Đức Giả

Vũ Trọng Phụng đã phơi bày một cách trần trụi và hài hước cái bộ mặt thật của tầng lớp tư sản và tiểu tư sản thành thị những năm 1930 - những kẻ đang "tiến bộ" theo kiểu "Tây hóa". Họ chạy theo những giá trị văn minh phương Tây một cách hình thức, lố lăng và kệch cỡm:

• Thích nghi một cách kệch cỡm: Họ học đòi lối sống phương Tây, từ cách ăn mặc, đi đứng, nói năng đến tư tưởng, nhưng tất cả đều chỉ là sự bắt chước nửa vời, giả tạo và không có chiều sâu. Sự "văn minh" của họ chỉ là vỏ bọc che đậy một tâm hồn lạc hậu, mê tín, và đầy dẫy thói hư tật xấu.
• Đạo đức giả và lố lăng: Tầng lớp này thể hiện rõ sự đạo đức giả trong mọi mặt. Họ hô hào "văn minh", "tự do", "bình đẳng giới" nhưng thực chất lại sống phóng đãng, lừa lọc, và đầy dục vọng. Những khái niệm như "Hạnh phúc của một tang gia", "Âu hóa", "Phong trào ái quốc", hay "Khai hóa văn minh" đều bị Vũ Trọng Phụng biến thành trò hề, phơi bày sự trơ trẽn và vô nghĩa của chúng khi được áp dụng bởi những con người thiếu bản chất.
• Suy đồi đạo đức: Các mối quan hệ trong gia đình và xã hội bị bóp méo bởi tiền bạc, danh vọng hão huyền và dục vọng cá nhân. Bà Phó Đoan, ông Văn Minh, cô Hoàng Hôn, bà cụ cố Tổ... đều là những điển hình của sự suy đồi đạo đức, với những tư tưởng và hành vi trái khoáy, gây sốc.

Các Chủ Đề Chính Trong "Số Đỏ"

1. Tính chất phù phiếm và đảo lộn giá trị: Xã hội trong "Số Đỏ" là một xã hội mà mọi giá trị bị đảo lộn. Kẻ vô học, bất tài như Xuân Tóc Đỏ lại trở thành "anh hùng", "nhà cải cách". Cái chết được chào đón như một dịp để thể hiện "văn minh", "đẳng cấp". Sự thật bị bóp méo, cái xấu được tung hô.
2. Chủ nghĩa cơ hội và sự thao túng: Xuân Tóc Đỏ là hiện thân của chủ nghĩa cơ hội. Hắn sống dựa vào việc đọc vị tâm lý người khác và lợi dụng những điểm yếu, sự giả tạo của xã hội để leo lên nấc thang quyền lực. Hắn không tạo ra giá trị thực mà chỉ thao túng nhận thức của những kẻ cuồng vọng.
3. Văn minh giả hiệu (Âu hóa nửa vời): Tác phẩm phê phán gay gắt việc chạy theo văn minh phương Tây một cách hình thức, bắt chước máy móc mà không hiểu bản chất. Điều này dẫn đến sự kệch cỡm, lạc lõng và lai căng trong văn hóa.
4. Dục vọng và sự giải phóng bản năng: Dưới vỏ bọc của "tự do", "tiến bộ", nhiều nhân vật trong truyện sống buông thả, chạy theo dục vọng bản năng. Các mối quan hệ tình dục, tiền bạc, địa vị được phơi bày một cách trần trụi, trào phúng.
5. Sức mạnh của ngôn ngữ trào phúng: Vũ Trọng Phụng sử dụng ngôn ngữ sắc sảo, chua cay, hài hước một cách thâm thúy để lột tả bản chất của xã hội. Những tình huống bi hài, những câu thoại kinh điển (như "biết rồi, khổ lắm, nói mãi!") đã trở thành thành ngữ trong tiếng Việt.

Giá Trị Nghệ Thuật Và Thông Điệp Sâu Sắc

"Số Đỏ" là một trong những tác phẩm xuất sắc nhất của văn học hiện thực phê phán Việt Nam. Với lối kể chuyện linh hoạt, giọng văn trào phúng bậc thầy, Vũ Trọng Phụng đã tạo nên một bức tranh toàn cảnh về sự suy đồi của xã hội thượng lưu thành thị, đồng thời đặt ra những vấn đề mang tính thời sự về sự giao thoa văn hóa, sự mất gốc và việc tìm kiếm bản sắc trong một thời đại đầy biến động.

Cuốn sách là một lời cảnh tỉnh mạnh mẽ về việc sống thiếu bản chất, chạy theo những giá trị phù phiếm và chấp nhận sự suy đồi đạo đức. Dù được viết từ gần một thế kỷ trước, những vấn đề mà "Số Đỏ" đặt ra về sự giả dối, lố lăng và sự đảo lộn giá trị vẫn còn nguyên tính thời sự trong xã hội hiện đại. Tác phẩm này không chỉ làm bật cười độc giả mà còn khiến họ phải suy ngẫm sâu sắc về con người và cuộc đời.