TÓM TẮT SÁCH VIỆT NAM SỬ LƯỢC

Tác giả: Trần Trọng Kim

Tóm Tắt Sách: Việt Nam Sử Lược (Trần Trọng Kim)

Cuốn sách "Việt Nam Sử Lược" của học giả Trần Trọng Kim là một công trình lịch sử kinh điển và có ảnh hưởng sâu rộng trong nền sử học Việt Nam đầu thế kỷ 20. Ra đời vào năm 1920, tác phẩm này không chỉ là cuốn sử Việt đầu tiên được biên soạn một cách có hệ thống, đầy đủ từ khởi thủy đến thời nhà Nguyễn, mà còn được viết bằng chữ Quốc ngữ, giúp phổ biến kiến thức lịch sử đến đông đảo quần chúng. "Việt Nam Sử Lược" là một nỗ lực lớn nhằm dựng lại bức tranh toàn cảnh về quá trình hình thành, phát triển và những biến động của dân tộc Việt, với một cái nhìn tổng hợp và tương đối khách quan trong bối cảnh thời đại.

Mục Đích Và Giá Trị Của Tác Phẩm

Trần Trọng Kim biên soạn "Việt Nam Sử Lược" với mục đích chính là cung cấp cho người Việt một cuốn lịch sử dễ đọc, dễ hiểu, có hệ thống để hiểu rõ nguồn cội và bản sắc dân tộc mình, trong bối cảnh đất nước đang chịu sự đô hộ của thực dân Pháp. Trước đó, các bộ sử thường được viết bằng chữ Hán, khó tiếp cận với đại đa số.

Giá trị cốt lõi của cuốn sách nằm ở:

• Tính hệ thống và bao quát: Tác phẩm trình bày lịch sử Việt Nam theo trình tự thời gian, từ thời Hồng Bàng huyền thoại cho đến cuối triều Nguyễn (trước khi Việt Nam hoàn toàn thành thuộc địa).
• Viết bằng chữ Quốc ngữ: Đây là một đóng góp lớn, giúp lịch sử quốc gia được phổ biến rộng rãi, khơi gợi lòng yêu nước và ý thức dân tộc.
• Tầm nhìn tổng hợp: Trần Trọng Kim không chỉ ghi chép sự kiện mà còn cố gắng phân tích nguyên nhân, hệ quả, và lồng ghép các yếu tố văn hóa, xã hội, kinh tế vào dòng chảy lịch sử.

Các Giai Đoạn Lịch Sử Chính Và Những Đặc Điểm Nổi Bật

"Việt Nam Sử Lược" phân chia lịch sử Việt Nam thành các giai đoạn chính, mỗi giai đoạn đều có những điểm nhấn quan trọng:

1. Thượng Cổ Thời Đại (Thời Hồng Bàng):

   Tìm mua: Việt Nam Sử Lược

   TiKi Lazada Shopee comics.vn
   • Sách bắt đầu từ thời kỳ huyền thoại của các Vua Hùng, Lạc Long Quân, Âu Cơ. Mặc dù biết đây là truyền thuyết, Trần Trọng Kim vẫn ghi chép để thể hiện nguồn gốc lâu đời của dân tộc, xây dựng tinh thần tự hào về cội nguồn.
   • Đây là giai đoạn đặt nền móng cho ý thức cộng đồng, hình thành các phong tục, tập quán sơ khai.

2. Bắc Thuộc (Thời kỳ nghìn năm bị đô hộ):

   • Tác giả dành sự chú ý đặc biệt cho giai đoạn này, mô tả cuộc đấu tranh kiên cường của người Việt chống lại ách đô hộ của các triều đại phong kiến phương Bắc.
   • Nổi bật là các cuộc khởi nghĩa của Hai Bà Trưng, Bà Triệu, Lý Bí, Mai Thúc Loan, Phùng Hưng... thể hiện tinh thần quật cường, bất khuất của dân tộc Việt trong suốt một thiên niên kỷ mất chủ quyền.
   • Giai đoạn này cũng chứng kiến sự giao lưu và tiếp biến văn hóa Hán, nhưng đồng thời người Việt vẫn kiên trì bảo tồn bản sắc của mình.

3. Thời Kỳ Độc Lập, Tự Chủ (Từ Ngô Quyền đến Lê Sơ):

   • Bắt đầu từ chiến thắng Bạch Đằng của Ngô Quyền (năm 938), mở ra kỷ nguyên độc lập, tự chủ.
   • Các triều đại Đinh, Tiền Lê, Lý, Trần, Hồ, Lê Sơ được mô tả với những thành tựu rực rỡ trong việc xây dựng quốc gia, phát triển văn hóa, giáo dục và quân sự.
   • Những dấu ấn tiêu biểu:
     • Nhà Lý - Trần: Phát triển Phật giáo, hình thành quốc hiệu Đại Việt, ba lần kháng chiến chống Nguyên Mông thắng lợi vẻ vang, phát triển văn hóa Đại Việt rực rỡ (Thăng Long, Quốc Tử Giám).
     • Nhà Lê Sơ: Công cuộc kháng chiến chống Minh của Lê Lợi, Lê Thái Tổ lập ra triều Lê Sơ với bộ luật Hồng Đức nổi tiếng, thể hiện sự phát triển đỉnh cao của chế độ phong kiến Việt Nam.

4. Thời Kỳ Chia Cắt Và Nội Chiến (Lê Trung Hưng, Trịnh - Nguyễn Phân Tranh, Tây Sơn):

   • Giai đoạn triều đình suy yếu, các thế lực phong kiến tranh giành quyền lực (Mạc - Lê Trung Hưng, Trịnh - Nguyễn).
   • Cuộc khởi nghĩa Tây Sơn do ba anh em Nguyễn Nhạc, Nguyễn Huệ, Nguyễn Lữ lãnh đạo đã chấm dứt cục diện chia cắt, thống nhất đất nước và lập nên những chiến công lẫy lừng chống Xiêm (Rạch Gầm - Xoài Mút) và Thanh (Ngọc Hồi - Đống Đa), thể hiện tài năng quân sự kiệt xuất của Quang Trung - Nguyễn Huệ.

5. Nhà Nguyễn Và Giai Đoạn Cuối Cùng:

   • Nguyễn Ánh (Gia Long) thống nhất đất nước, lập ra triều Nguyễn, đặt quốc hiệu Việt Nam.
   • Giai đoạn này chứng kiến sự bế tắc trong chính sách đối nội và đối ngoại của triều Nguyễn, dẫn đến việc đất nước rơi vào tay thực dân Pháp.
   • Tác giả kết thúc ở thời điểm thực dân Pháp thiết lập quyền cai trị tại Việt Nam, để lại một câu hỏi mở về tương lai của dân tộc.

Những Quan Điểm Và Đặc Trưng Của Trần Trọng Kim

"Việt Nam Sử Lược" mang đậm dấu ấn quan điểm cá nhân của Trần Trọng Kim:

• Đề cao Nho giáo và đạo đức truyền thống: Ông là một nhà Nho học, nên các giá trị đạo đức Nho giáo (trung, hiếu, nghĩa, lễ...) được đề cao xuyên suốt tác phẩm. Các nhân vật lịch sử được đánh giá theo những chuẩn mực đạo đức này.
• Quan điểm chính thống: Tác phẩm chủ yếu dựa trên các bộ sử chính thống của triều đình phong kiến và tư liệu Hán Nôm.
• Có tính giáo dục và yêu nước: Dù là một học giả, Trần Trọng Kim vẫn có mong muốn truyền bá lòng yêu nước, ý thức dân tộc qua việc khơi gợi niềm tự hào về quá khứ hào hùng.
• Hạn chế của thời đại: Do hạn chế về tư liệu và quan điểm thời bấy giờ, một số sự kiện, nhân vật có thể chưa được đánh giá một cách toàn diện hoặc có phần chủ quan. Tuy nhiên, điều này không làm giảm đi giá trị tiên phong của tác phẩm.

"Việt Nam Sử Lược" của Trần Trọng Kim không chỉ là một cuốn sách lịch sử mà còn là một di sản văn hóa, là một trong những cột mốc quan trọng trong quá trình hiện đại hóa sử học Việt Nam. Tác phẩm đã và đang tiếp tục là nguồn tham khảo quý giá cho nhiều thế hệ độc giả và nhà nghiên cứu, giúp họ hiểu sâu hơn về cội nguồn, bản sắc và những chặng đường lịch sử đầy gian nan nhưng cũng rất đỗi hào hùng của dân tộc Việt Nam.